Công Nguyên Là Gì?
Châu Quân
Vào tết Dương lịch năm 1937, khi nhà chí sĩ
yêu nước Phan Bội Châu đang bị thực dân Pháp quản thúc tại Huế, có người đem
tặng cho ông tập lịch năm mới. Để giải toả sự bực bội về sự đô hộ của đế
quốc Pháp trên Đất Việt chúng ta, Cụ Phan viết hai câu thơ châm chọc:
“Tháng một đứng trên đầu tháng
chạp,
Ngày Nam nằm dưới đít ngày Tây”.
Thật vậy hai câu thơ nầy nói lên hai loại
lịch: lịch của người phương Tây—Dương lịch và lịch của người Á Đông—Âm lịch.
Trong bất cứ tập lịch nào trên đất Việt chúng ta, Dương lịch thông dụng hơn nên
in nằm trên, Âm lịch in nằm dưới. Trên thế giới còn có một số loại lịch có tính
phổ thông giới hạn như lịch của người da đỏ Maya, lịch Hồi giáo và Phật lịch.
Người ta lập ra lịch là do căn cứ vào sự luân
chuyển của mặt trời hay mặt trăng. Số ngày tháng trong mỗi loại lịch có nhiều
điểm dị đồng với nhau; có ưu điểm mà cũng không ít khuyết điểm, nhưng điều tôi
muốn nói là mỗi loại lịch phải có sự khởi đầu từ cột mốc lịch sử nào đó trong
quá khứ. Căn cứ vào cột mốc đó người ta mới ghi lại các niên hiệu về các biến
cố lịch sử theo sự chuyển dịch của thời gian để quần chúng am hiểu và ghi nhớ
đến mãi mãi.
Tên năm của Âm lịch trong năm nay là Quý Tỵ.
Theo lịch pháp của Hội Giáp tý thì năm thứ 60 trước đây và năm thứ 60 sau đây
cũng đều có tên là Quý Tỵ. Sự trùng lặp các niên hiệu như vậy không làm rõ các
niên đại quan trọng trong lịch sử. Là người Việt lớn tuổi, ai cũng biết cái Tết
kinh hoàng năm Mậu Thân, nhưng niên hiệu Mậu Thân đó phải đi kèm với con số
1968 của Dương lịch, thì chúng ta mới hiểu rõ.
Về Phật lịch, theo tài liệu Phật học phổ thông
khóa thứ nhất, bài thứ 2 nói về lược sử Phật Thích Ca Mâu Ni, do cố Hòa thượng
Thích Thiện Hoa biên soạn, thì “Phật lịch là loại lịch được sử dụng tại Đông
Nam Á đại lục, tại các quốc gia như Campuchia, Lào, Thái Lan, Myanma và Sri
Lanka.
Nói Phật đản là người ta tính thời gian từ lúc
Đức Phật ra đời cho đến nay (2013) là 2637 năm. Về Phật lịch, thì người ta đem
con số 624 (trước Tây lịch) trừ đi 80 năm Phật tại thế, thành ra còn lại là 544
năm, rồi đem con số 544 cộng với 2013 thành ra là 2557. (624 – 80 = 544 + 2013
= 2557). Như vậy, tính đến năm nay là 2013, thì Phật lịch là 2557 năm, còn Phật
đản là 2637 năm.
Như vậy Phật lịch lấy năm Đức Phật viên tịch
làm năm thứ nhất, và năm nay là 2013 theo Dương lịch, thì Phật lịch là năm
2557.
Xưa nay có ai lấy năm của Phật lịch để làm
ngày ký kết các hiệp ước, hoà ước bang giao quốc tế không? Có lẽ là không. Cho
nên Phật Lịch còn hữu dụng giữa các nước Phật giáo như Campuchia, Lào, Thái
Lan, Myanma và Sri Lanka..v.v…, nhưng nó không hữu dụng trong trường quốc tế.
Thậm chí Giáo hội Phật Giáo Việt Nam còn sử dụng niên đại của Dương lịch đi kèm
theo con số năm của Phật lịch để quần chúng người lương mới hiểu nổi. Vì tôi có
thấy biểu ngữ với những dòng chữ sau đây: “Đại lễ Phật Đản PL 2557 - DL
2013” trong lễ Phật đản vừa qua. Đó là ngày 15-4 âm lịch (nhằm ngày
24-5-2013 nầy).
Thế thì, theo quan điểm của tôi, Duơng lịch,
tuy bị vu khống là lịch của đế quốc thực dân, nhưng lại là lịch thông dụng quốc
tế, được trên 200 quốc gia thế giới công nhận và sử dụng.
Theo cổ sử người La-mã (Italia) thì Romulus
sáng lập thủ đô Roma vào năm 753 trước Công nguyên, đồng thời ông sáng chế ra
bộ lịch La mã, dựa trên hệ thống Âm lịch do người Hi-lạp sử dụng. Có học giả
cho rằng năm thành lập thành phố Roma là cột mốc để tính thời gian trong lịch
sử của đế quốc La mã.
Đến năm 46 trước Công nguyên, Jules Caesar ra
lệnh sửa đổi lại lịch La mã cổ đại thành ra lịch Julien, là theo tên của
ông. Khi kỷ nguyên Cơ Đốc được đề xuất và áp dụng thì lịch Julien đã lưu hành
được 577 năm rồi, nên các sự việc kỷ nguyên đó vẫn tiếp tục tính theo lịch nầy.
Đến cuối thế kỷ 16, giáo hoàng Gregoire XII triệu tập một uỷ ban gồm nhiều nhà
thông thái để tiến hành cải cách lịch Julien, vì lịch nầy có một số chỗ thiếu
chính xác. Lịch cải cách ra đời năm 1582, có tên là lịch Gregorien, theo tên
giáo hoàng.
Theo lịch Gregorien, một năm có 365 ngày, chia
làm 12 tháng, hay là 52 tuần lễ. Các tháng 1,3,5,7,8,10,12 có 31 ngày. Các
tháng 4,6,9,11 có 30 ngày. Tháng 2 có 28 ngày. Cứ 4 năm thêm một ngày nhuận vào
tháng 2, nên trong năm nhuận, tháng 2 có 29 ngày. Nó được cả thế giới công nhận
và sử dụng đến ngày nay. Người Trung quốc gọi nó là “Công lịch” (lịch công
cộng). Người khác gọi là lịch Cơ Đốc.
Thưa các bạn,
Chúng ta đã thấy hai cột mốc để tính thời
gian, để ghi lại các niên hiệu lịch sử thế giới:-- cột mốc của Phật lịch có ảnh
hưởng nhỏ ở Châu Á, chỉ có cột mốc La-mã có ảnh hưởng toàn cầu, vì qua sự bành
trướng của chế độ thực dân, người Châu Âu đã áp đặt Công lịch và các niên hiệu
theo cách tính toán của họ cho cả trái đất. Nên người Việt chúng ta cũng như cụ
Phan Bội Châu gọi Công lịch Gregorien là Tây lịch.
Nhưng có một sự kiện trọng đại đã chuyển đổi
cột mốc tính thời gian quốc tế của người La-mã sang cột mốc Chúa Jêsus, mà
người ta thường gọi là Công Nguyên. Công nguyên là gì? Bách khoa tự điển Việt
nam có ghi hai định nghĩa:--“Công nguyên là cột mốc để tính thời gian theo Công
lịch”.—“Công nguyên là năm gốc của hệ tính thời gian đang thông dụng trên thế
giới”.
Việc đề xuất đổi cột mốc tính thời gian như
vậy do Dionysius Exiguus,
một vị tu sĩ Giáo hội đề nghị vào năm 532 Công nguyên. Việc nầy được giáo hội
thời đó chấp nhận và áp dụng ngay. Người Âu châu thì gọi là Tây Lịch kỷ nguyên,
còn người Trung Hoa thì gọi là Công Lịch Kỷ Nguyên, gọi tắt là “Công nguyên”.
Công nguyên có hai đặc sắc:- 1/ lấy năm Chúa
Jêsus ra đời làm mốc, nghĩa là làm năm đầu tiên để tính và ghi lại những sự kiện
lịch sử trước và sau đó. 2/ Lấy lịch Gregorien để tính năm, tính tháng,
tính tuần và tính ngày.
Không có năm 0 trong các lịch này: năm 1 TCN được theo sau
bằng năm 1 CN. Các nhà viết sử áp dụng thông lệ này vì nó được dùng lần đầu bởi
tu sĩ Bede trong tác phẩm Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum (Lịch sử
giáo hội của người Anh, 731). Ông không dùng số 0, mặc dù ông đã biết số 0 vào
lúc đó, vì việc đếm số cho năm bắt đầu từ 1 chứ không phải từ 0. Năm 0 trong
lịch thiên văn là năm 1 TCN; các năm trước 0 được đánh số âm, như −1 = 2 TCN.
Tiếp theo gương của tu sĩ Bede đó, tất
cả các sự kiện của cả lịch sử loài người trên mặt đất đều được điều chỉnh niên
hiệu lại theo cột mốc Công nguyên nầy. Các sự kiện trước Công nguyên, thí dụ
như Alexandre đại đế của Hi lạp chết năm 323 trước Công nguyên, thì họ ghi 323
B.C. Các sự kiện sau Công nguyên như ngày chết của vua Napoléon I, có thể là
năm1821, thì lịch sử ghi là năm A.D 1821, hoặc 1821 A.D.. Trong các văn bản Anh
văn, chúng ta thấy hai ký hiệu B.C và A.D xuất hiện phía sau các niên hiệu. Bản
Việt văn dịch là T.C (Trước Chúa) và S.C (Sau Chúa) Ký hiệu B.C có nghĩa là:
Before Christ và A.D có nghĩa là Anno Domini (năm của Chúa, theo tiếng Latin).
Toàn bộ thời gian từ cột mốc Công nguyên đến thế kỷ 21 nầy trở đi, đều được gọi
chung là kỷ nguyên Cơ Đốc (The Christian era). Nhưng hầu hết các học giả Kinh
Thánh hiện nay cho rằng Dionysius đã tính sai, đã chuyển đổi sai trật, và rằng
trên thực tế Chúa Giêsu sinh trong khoảng từ năm 8 TCN tới năm 4 TCN. Dữ kiện
muộn nhất liên quan đến sự giáng sinh của Chúa Jêsus là cái chết của Herod Đại
Đế vào năm 4 TCN. Theo Kinh Thánh đó là năm Chúa Jêsus sinh ra. Cho nên Cơ Đốc
giáo tin Chúa Jêsus có lẽ giáng sinh vào năm 4 T.C.
Hiện nay còn có chữ viết tắt CE (Common Era)
thay thế cho AD và được đặt sau số năm, ví dụ 128 CE, khi người dùng không muốn
nó mang sắc thái tôn giáo liên quan đến Chúa Jêsus. Hiếm hơn còn có E.V., viết
tắt của Era Vulgaris trong tiếng Latin. Dù dùng chữ “Công nguyên” theo cách nào
đi nữa, nhân loại không thể chối bỏ sự thật là sự ra đời của Đấng Cơ Đốc đã ảnh
huởng và làm chuyển đổi lịch sử loài người, mà có thể họ không muốn có sự
chuyển đổi đó.
Trước khi dứt lời tôi xin được phép hỏi
các bạn:
* Tại sao nhân loại chọn năm sanh của Chúa
Jêsus làm Công nguyên, làm cột mốc để tính thời gian của cả lịch sử loài người
chúng ta?.
* Chúa Jêsus là Ai mà sự có mặt của Ngài đã có
ảnh hưởng chuyển đổi cả lịch sử loài người đến mức độ lớn lao như vậy?
* Ngài là Ai mà mọi biến cố trọng đại của lịch
sử nhân loại, xảy ra trước và sau sự ra đời của Ngài, cũng đều phải qui tụ vào
Công nguyên như vậy?
* Ngài là Ai mà các nhân vật vĩ đại như Đức
Phật, Tần Thuỷ Hoàng, Napoléon I, hay Hitler ..v..v..đều được tập kết quanh
Công nguyên như vậy?
Thánh Kinh chép về việc làm của Đức Chúa Trời
trong sách Đa-ni-ên chương 2 câu 21 Và sách Công-vụ chương 17 câu 30-31 như sau
“Chính Ngài thay đổi thì giờ và mùa, bỏ và lập các vua”—“Vậy thì, Đức Chúa Trời
đã bỏ qua các đời ngu muội đó, mà nay biểu hết thảy các người trong mọi nơi đều
phải ăn năn, vì Ngài đã chỉ định một ngày, khi Ngài sẽ lấy sự công bình đoán
xét thế gian, bởi Người (Jêsus) Ngài đã lập, và Đức Chúa Trời đã khiến Người
(Jêsus) từ kẻ chết sống lại, để làm chứng chắc về điều đó cho thiên hạ”.
Dù bạn có đồng ý hay không thì Chúa Jêsus vẫn
là trung tâm điểm của các thời đại trong lịch sử loài nguời. Trong tương lai,
Ngài sẽ là Quan Án để xét xử nhân loại và bạn đấy.
Nguồn :Sống đạo online
************************
************************
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét