CÔNG TY MIGROS
Dương Quang Thiện (16/09/2013)
Hôm nay tôi
kể một chuyện xưa, bạn có thể rút ra kết luận gì thì tuỳ ý bạn. Hy vọng là câu
chuyện không đến nỗi vô duyên nhạt như nước ốc như của các diễn giã nổi tiếng
hiện nay tại VN.
Năm 1961,
tôi ra trường ở Bordeaux (Pháp), ngành điện tử, rồi liền qua Thuỵ Sĩ lấy một cô
giáo TS, làm việc 3 năm tại phòng thí nghiệp cho công ty Paillard Bolex, chuyên
làm máy đánh chữ và camera phim. Sau 3 năm trong phòng thí nghiệm xem ra mình
không có khiếu nghiên cứu, nên liền đầu quân vào IBM France, ở Paris. Sau 2 năm
lấy được bằng System Enginneer của IBM, tôi xin chuyển về VN làm việc cho IBM
World Trade, năm 1965, một tuần trước khi Mỹ can thiệp vào VN. Chỉ còn 2 năm
nữa coi như tôi sống nữa thế kỷ tại VN, qua nhiều chính thể chính trị khác nhau.
Nhưng câu chuyện tôi muốn kể là không phải ở đây.
Chuyện kể
rằng.
Khi tôi ở
Thuỵ Sĩ, tôi rất ngưỡng mộ một công ty siêu thị tên là MIGROS với logo là chữ M
to tổ bố. Người sáng lập tên là Duttweiler. Vào thời kỳ 1925, sau khi tốt
nghiệp một trường thương mại, ông ta qua Brasil chuyên bán cà phê, (giống như
Đoàn Lê Nguyên Vũ, cà phê Trung Nguyên của ta). Ông ta nhận xét giá cà phê từ
Brasil qua đến tay người Thuỵ Sĩ tăng hơn 10 lần. Bên này người nông dân Brasil
trồng cà phê và bên kia người tiêu thụ Thụy Sĩ cả hai bị mấy tay trung gian bốc
lột thậm tệ. Bên ta, người ta gọi là đầu nậu, cò, v.v.. Do đó, ông ta quyết
diệt lớp trung gian, do đó tên công ty của ông ta là MIGROS. MI là ở giữa, còn
GROS tắt của từ grossiste nghĩa là bán sĩ, ám chỉ giá cả của công ty ông ta nằm
giữa giá bán sĩ và giá bán lẻ.
Cái tôi
thích thú nhất là cách làm ăn của ông ta khi khởi nghiệp. Không giống ai. Đối
tượng ông ta nhắm tới là dân lao động, đi bán cà phê chỉ là phục vụ dân giàu.
Dân lao động nhiều, dân giàu ít, lượm bạc cắt nhiều của dân lao động sẽ giàu
hơn là lượm tiền đồng của dân giàu. Vào thời đó, ở Thuỵ Sĩ phần lớn dân nhập cư
đa số là dân Ý nghèo từ các tỉnh phía bắc của Ý. Họ đến TS làm nghề xây dựng
cầu cống, đường sá và nhà cửa. Thực phẩm giá rất mắc mõ qua những tiệm chạp phô
gọi là alimentation générale (thực phẩm tổng hợp), nên ông Migros muốn bình ổn
giá theo chiều đi xuống để dân lao động nhập cư có tiền dôi ra gởi về cho gia
đình ở Ý. Các bạn có thấy những gì giống dân nhập cư miền trung tại các khu chế
xuất, khu công nghiệp hay không?
Ông ta tiến
hành những bước khởi nghiệp sau đây (để các bạn nhớ bắt chước):
(1) ông làm
thống kê xem những mặt hàng nào là cần thiết, căn bản đối với người lao động
ông nhắm tới, và giá cả các mặt hàng thiết yếu này tai các tiệm chạp phô, và
sức mua cùa dân. Ông chọn ra 10 mặt hàng thiết yếu. Nói theo bây giờ là đi làm
marketing;
(2) sau khi
có danh sách 10 mặt hàng, ông Migros đi tìm các nhà cung cấp các mặt hàng này,
thường là nhà nhập khẩu hoăc nhà sản xuất tại chỗ. Ông đặt ra các tiêu chí chọn
lựa nhà cung cấp làm sao bảo đãm chất lượng, giá cả và thời gian giao hàng.
(3) khi chọn
xong nhà cung cấp, ông ra 2 điều kiện: một là hàng đặt mua ông sẽ trả tiền
trước, nhưng hàng được gởi nơi kho nhà cung cấp, như vậy ông khỏi phải thuê mặt
bằng làm kho chứa hàng; hai là tuy loại hàng, hàng sẽ được đóng gói theo tiêu
chuẩn của Migros.
(4) ông phải
biết giá bán ra theo mặt hàng theo kg hoặc theo lít là bao nhiêu, xong yêu cầu
nhà cung cấp vào bao bì trọng lượng bao nhiêu để cho ra một số tiền đơn vị chẵn
khỏi phải thối tiền mất thời giờ khi bán, và số tiền vừa túi tiền dân lao động,
và không thừa mứa bỏ vào thùng rác. Như vậy, chi phí vô bao bì và chất lượng
sản phẩm chuyển qua nhà cung cấp;
(5) tiếp
theo, ông Migros nghiên cứu việc phân phối các mặt hàng rất khoa học vào thời
kỳ, 1925. Ông thuê những chiếc, loại xe autobus, cho mở hai bên hông xe, khi
giở xuống biến thành những kệ hàng. Ai muốn mua hàng thì lấy bao nhiêu gói thì
trả bấy nhiêu tiền. Vì gói hàng được tính theo một số tiền chẵn, chẵng hạn 1
quan, 2 quan, 10 quan, v.v.. nên các bà nội trợ tính nhẫm dễ dàng va rất nhanh.
Chỉ có một tài xế lo lái xe, và bán hàng, thâu tiền, và kiểm kê hàng vào cuối
chuyến hàng;
(6) ông Migros
phải tính trước lộ trình xe sẽ đi qua. Nơi xe dừng bán hàng đã được tính
toán trước giờ ngày chính xác như một đồng hồ Thụỵ sĩ. Xe có một loại còi đặc
biệt được đăng ký sử dụng cho phép nhận ra từ xa tiếng còi là xe của migros.
(7) việc
thống kê bán hàng, cũng như kiểm kê hàng hằng ngày diễn ra nhanh, chỉnh xác và
không mất thời gian. Ngoài ra, bạn thấy là ông Migros lúc ban đầu, không thuê
mặt bằng phô trương tốn tiền vô ích. Chỉ khi nào các điểm bán hàng đáng có, có
thể mở thành một siêu thị, thì cho mở siêu thị.
Nói tóm lại,
cái kiểu khởi nghiệp không giống ai của ông Duttweiler, làm cho tôi luôn luôn
ngưỡng mộ, cho nên tôi đã kể cho cô HMR nghe. Bạn thử xem cô này làm thế nào,
trên fb.
Tôi xin kể
thêm một chuyện nhỏ để kết thúc: ông già vợ, người Thuỵ sĩ, kế toán viên, lúc
đầu rất ghét Migros, vì bảo rằng Migros phá giá làm mấy alimentation generale
phá sản. Ông già cho hàng của Migros là của rẽ của hôi, cấm bà mẹ vợ mua hàng ở
Migros. Nhưng bà mẹ vợ tôi là dân nội trợ, gặp thời buổi kinh tế khó khăn, nên
bà đành liều đi mua xúc xích (không phải của Hoài Linh đâu nhé!) của Migros,
nhưng khi ăn bà không nói năng gì hết, và ông già vợ cũng chả phê bình gì. Vào
tuần sau, bà lại cho gia đình ăn xúc xích Migros. Lần này, bà hỏi chồng thấy
xúc xích thế nào, có ngon không. Ông ta trả lời là thật ngon. Bà già liền bảo
đó là xúc xích Migros. Ông già mắc quai, nên từ đó đành chấp nhận là giá cả của
Migros thấp nhưng chất lượng không tồi.
Câu chuyện
của Migros đã xưa gần 100 năm nhưng đối với tôi rất thời sự cũng như đối với
VN. Tôi chỉ ước mong khi đọc bài này, bạn có thể khuyên ai đó khởi nghiệp như
thế này. Muốn biết thêm chi tiết, bạn khõ lên Google: MIGROS.CH.
*********************
*********************
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét